ESPE Ölçümü nedir?
Makinelerde güvenliği sağlamak için elektronik hassas koruyucu cihazları (ESPE) sıklıkla kullanıyoruz. Bu cihazlar şunlardır:
- Işık perdesi
- Alan tarayıcılar
- Basınca duyarlı paspaslar
- Çift el kumandaları
- Siviçli kapılar
Bu cihazların temel amacı tehlike bölgesine erişimi kısıtlamaktır. Eğer tehlikeli hareket varsa bu cihazlar aktiftir. Tehlike bölgesine giriş tespit edilirse en kısa sürede hareketi durdurma sinyali üretirler. Buna bağlı olarak da makinenin harekete geçiricilerinin beslemesi kesilir veya fren mekanizması gibi ilave güvenlik fonksiyonları çalıştırılır.
İleri teknoloji içeren bu cihazların yeterli güvenliği sağlamaları için öncelikli şart, uygun güvenlik mesafesini sağlayacak şekilde yerleştirilmelidir.
İnsanların el, kol, ayak gibi vücut kısımlarının hareket hızlarına bağlı olarak yeterli güvenlik mesafeleri belirlenmelidir. Çünkü güvenlik cihazının durma sinyali üretmesi, bunun makinenin mantık devrelerinde işlenmesi, mekanik sistemlerin ataletinden kaynaklanan tepki süreleri vardır. Eğer yeterli güvenlik mesafeleri sağlanmazsa makinenin toplam tepki süresi içinde çalışanlar hareketli kısımlara ulaşıp tehlikeye maruz kalabilirler.
Yeterli güvenlik mesafesinin tespit edilmesi için EN ISO 13855:2010 Makinelerde güvenlik- Vücut kısımlarının yaklaşım hızına göre koruyucu teçhizatın yerleştirilmesi standardı kullanılmaktadır. Kullanılan ESPE cihazının tipine bağlı olarak tasarım aşamasında asgari güvenlik mesafesi tespit edilebilir. Gerçek çalışma koşullarında bu güvenlik mesafelerinin doğrulanması makinenin duruş süresinin ölçülmesi ile yapılır. Buna ESPE ölçümü de denilmektedir.
Kaynak: osha.gov
espe ölçümü nasıl yapılır?
Bu ölçümde özetle güvenlik cihazı aktif edildikten sonra makinenin gerçek durma süresi ölçülür. Bu süre çoğu zaman 1 saniyeden daha kısadır. Bu nedenle hassas ölçüm tertibatı kullanılır. Bu süreden yola çıkılıp EN ISO 13855 standardındaki formüller kullanılarak, olması gereken güvenli mesafe belirlenir ve mevcut durum kontrol edilir.
Aşağıda Hhb firmasının ölçümü anlatan kısa videosunu bulabilirsiniz.
Durma süresine etki eden faktörler nelerdir?
Durma süresine etki eden faktörleri şunlardır:
- Kullanılan güvenlik cihazının ve bağlantılı parçalarının teknik özellikleri
- Makinede kullanılan yazılım
- Kablolama mesafeleri
- Pnömatik, hidrolik sistemin tasarımı
- Mekanik sistemin durumu, eskimesi, kirlenmesi vb
Durma süresi zamanla değişime uğramasından dolayı ESPE ölçümlerinin periyodik olarak yapılması ve güvenlik mesafelerinin teyit edilmesi gereklidir.
Hangi makinelere ESPE Ölçümü yapılır?
- Mekanik presler
- Hidrolik presler
- Servo presler
- Abkant Presler
- Robot sistemleri
- Takım tezgâhları
- Ağaç işleme makineleri
- Ambalaj makineleri
- Dolum makineleri
- AVG makineleri
- Işık perdesi, alan tarayıcı, çift el kumandası, siviçli kapısı olan her türlü makineler